Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze’deki saldırılarıyla 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanında (ICJ) dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti.
ICJ’den yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilere yönelik “Soykırım Sözleşmesi” kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği gerekçesiyle Güney Afrika’nın başvuru yaptığı bildirildi.
Açıklamada, Güney Afrika’nın, “7 Ekim 2023’ten bu yana soykırımı önlemede başarısız olduğu ve soykırıma yönelik doğrudan ve aleni kışkırtmaları kovuşturmadığı” gerekçesiyle İsrail aleyhine tedbir kararına hükmedilmesini talep ettiği belirtildi.
Başvuruda “İsrail’in eylemleri ve ihmalleri soykırım niteliğindedir, çünkü hususi soykırım niyetiyle işlenmiştir” ifadelerine yer verilirken, yapılan eylemlerin “Gazze’deki Filistinlileri yok etmek” amacı taşıdığına yer verildiği kaydedildi.
Açıklamada, Güney Afrika’nın “İsrail hükümeti, devlet yetkilileri ve diğer temsilcilerinin talimatları doğrultusunda, yönlendirmesiyle, kontrolü veya etkisi altında hareket eden diğer kişi ve kuruluşlar aracılığıyla, Gazze’deki Filistinlilere yönelik eylemleriyle Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal etmektedir” iddiasına yer verildi.
Dava, Sözleşme’nin 9. maddesine dayanıyor
Soykırım Sözleşmesi’nin 9. maddesi uyarınca, bir devletin sözleşmenin maddelerini ihlal etmiş olması durumunda, sözleşmeye taraf herhangi bir devlet, ihlal eden devlet aleyhine ICJ’de dava açabiliyor.
ICJ, aciliyet gerektiren durumlarda ihtiyati tedbir kararına hükmederek, söz konusu ihlallerin dava süreci sonlanana kadar durdurulmasına hükmedebiliyor.
Daha önce Gambiya, İslam İşbirliği Teşkilatı adına, 11 Kasım 2019’da Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırımın soruşturulması için ICJ’ye başvurmuştu.
Filistin memnuniyet duyuyor
Filistin Dışişleri Bakanı’nın Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kuruluşlardan Sorumlu Yardımcısı Ömer Avadallah, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Güney Afrika’nın attığı adımı memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.
Güney Afrika ve Filistin’in, “1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ne” taraf olduğunu hatırlatan Avadallah, şunları söyledi:
“Bu adımın önemi, İsrail’in işlediği soykırım suçunun, uluslararası sistemdeki en önemli mahkeme hükmünde olan ICJ önüne getirilmesi bakımından atılmış fiili bir adım olmasında yatıyor”
Avadallah, “Bu sadece bir açıklama değil fiili bir adımdır. Pek çok Arap ve yabancı ülke İsrail’in savaş suçu işlediğini açıkladı ancak şu ana kadar, İsrail’in bu suçtan ötürü hesap vermesi ve cezalandırılması adına uluslararası sistem içinde adım atan ülke Güney Afrika oldu” dedi.
İsrail’den tepki
İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Haiat, dava açma adımı sonrası Güney Afrika’ya tepki gösterdi.
Sözcü Haiat, sosyal medyadan yaptığı açıklamada, Güney Afrika’nın İsrail’e “kan iftirası” attığını ifade ederek, İsrail’in bu davayı “iğrenerek reddettiğini” belirtti.
Güney Afrika’nın iddialarının “gerçeklikten ve yasal zeminden” uzak olduğunu savunan Haiat, Güney Afrika’nın dava yoluyla mahkemeyi “rezil ve aşağılayıcı biçimde istismar ettiğini” öne sürdü.
Haiat, “İsrail, Gazze’de yaşayanların düşmanı olmadığını açıkça belirtti. Gazze Şeridi’nde masumların zarar görmesini sınırlandırmak ve insani yardıma izin verilmesi için her türlü çabayı göstermektedir” iddiasında bulundu.
İsrail’in Gazze’yi işgalinde 7 Ekim sonrası
İsrail, 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin hayatını kaybettiğini, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarında en az 8 bin 800’ü çocuk, 6 bin 300’ü kadın olmak üzere, 21 bin 507 Filistinli öldürüldü, 55 bin 915 kişi de yaralandı. Enkaz altında binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı tahrip ediliyor.
İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 168’i karadan işgal sürecinde olmak üzere 502 askerinin hayatını kaybettiğini duyurdu.
Çatışmalara 24 Kasım’da 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani arada” 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı. Öte yandan İsrail, binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti.
İşgal altındaki Batı Şeria ve Kudüs’te de İsrail güçleri ve yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında 315 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu ile Hizbullah arasında 8 Ekim’den bu yana sınırda devam eden çatışmalarda 28 Lübnanlı sivil, 129 Hizbullah mensubu ile 5 İsrailli sivil ve 9 İsrail askeri öldü.
